DON steunt onderzoek
Voor de genezing van diabetes type 1 is onderzoek onmisbaar. Wereldwijd werken gerenommeerde laboratoria aan fundamenteel wetenschappelijk onderzoek om de achterliggende oorzaken en mechanismen van de ziekte te begrijpen.
Hoe verder het fundamentele onderzoek vordert, hoe meer klinisch onderzoek mogelijk wordt. Dit type onderzoek richt zich op het testen van nieuwe inzichten op mensen om behandelingen te ontwikkelen en te verbeteren.
In het kort: Diabetes Type 1
Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam de eigen insulineproducerende cellen vernietigt. Deze cellen heten eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, die de bètacellen bevatten die insuline aanmaken. Door deze aanval van het eigen immuunsysteem wordt er niet of nauwelijks nog insuline geproduceerd. Insuline is essentieel om glucose (suiker) uit het bloed naar de cellen te brengen, waar het wordt omgezet in energie. Glucose komt uit koolhydraten in eten en drinken. Zonder diabetes type 1 reguleert het lichaam de productie automatisch, maar mét diabetes type 1 is die natuurlijke balans volledig weg.
Iemand met type 1 moet voortdurend zijn glucosewaarden in de gaten houden en meerdere keren per dag insuline toedienen of juist snel suiker innemen bij een tekort. Te lage glucosewaarden (hypo) kunnen leiden tot trillen, duizeligheid of zelf bewusteloosheid. Te hoge waarden (hyper) zijn op lange termijn schadelijk voor organen en kunnen leiden tot complicaties zoals nierfalen of blindheid. Type 1 vraagt elke dag tientallen beslissingen: meten, rekenen, inschatten, aanpassen en ingrijpen – bij elke maaltijd, snack, beweging, stressmoment of zelfs tijdens de slaap. Er is geen genezing en geen pauze. Iemand met diabetes type 1 leeft 24/7 met deze mentale en fysieke belasting, zijn hele leven lang.
Wetenschappelijk onderzoek
Het uitvoeren van onderzoek kost veel tijd. Daarom financiert DON de geselecteerde onderzoeksprojecten meerdere jaren achtereen. Deze periode bedraagt over het algemeen minimaal vijf jaar. Nederlandse onderzoekers behoren tot de absolute top. Door nauwe banden te onderhouden met wetenschappers weten wij precies wat er speelt, wat zij nodig hebben en blijven we op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Tegen het einde van de onderzoekstermijn bespreken we de mogelijkheid van vervolgonderzoek en financiering daarvoor. Elke cent die aan DON gedoneerd wordt, gaat rechtstreeks naar baanbrekend onderzoek met één helder doel: genezing van diabetes type 1.
De onderzoeken die DON steunt, zijn onder te verdelen in drie categorieën.
1. Regeneratie van bètacellen, herstellen en wakker schudden
Bij diabetes type 1 draait alles om bètacellen: de cellen die insuline produceren voor het lichaam. Bij mensen met diabetes type 1 worden deze cellen vernietigd door het immuunsysteem. Meestal overleeft een deel van de cellen de aanval van het immuunsysteem. Helaas produceren ze dan geen insuline meer of niet meer genoeg. Wetenschappers proberen de cellen die vernietigd zijn te herstellen en de nog aanwezige cellen uit hun ‘winterslaap’ te wekken om de insulineproductie te herstellen.
2. Creatie van nieuwe bètacellen en beschermen
In deze tak van onderzoek wordt gekeken of het mogelijk is om nieuwe insulineproducerende cellen te maken, bijvoorbeeld uit stamcellen of weefsel van een gezonde donor, en te transplanteren. Een uitdaging is dat ook de nieuwe cellen, die in het lichaam zijn geplaatst, door het immuunsysteem worden aangevallen. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar manieren om deze cellen te beschermen. Dit kan bijvoorbeeld door de cellen in een beschermend omhulsel te plaatsen. Vergelijk het met een theezakje; de insuline kan het omhulsel wel uit, maar het immuunsysteem kan er niet in om de cellen aan te vallen.
3. Immunologie en preventie
Als we bètacellen opnieuw kunnen activeren of nieuwe cellen maken en transplanteren, hebben we nog geen sluitende oplossing. Het immuunsysteem valt deze cellen opnieuw aan, tenzij je ze, zoals boven beschreven, verpakt. Het is nog beter als de immuunreactie gestopt of voorkomen kan worden. Daarom loopt er bijvoorbeeld onderzoek naar de invloed van darmbacteriën op het immuunsysteem om erachter te komen of het immuunsysteem kan worden bijgestuurd met behulp van dendritische cellen. Dendritische cellen werken als een soort verkenners die alarm slaan en andere afweercellen waarschuwen.
